Protein là một trong những dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe. Protein càng đặc biệt quan trọng đối với những người thường xuyên vận động, yêu thích tập luyện và mong muốn xây dựng được hệ cơ bắp khỏe, đẹp. Bên cạnh việc cung cấp protein qua các bữa ăn hằng ngày, sử dụng bột Whey protein là phương pháp đang được rất nhiều gymers ưa chuộng. Bài viết này sẽ cung cấp những công dụng của Whey protein và lưu ý khi sử dụng sản phẩm này.

Whey protein là gì? 

Whey thực chất là váng sữa – một chất lỏng còn lại sau khi cô đặc dẫn và chắt lọc sữa. Whey cũng là sản phẩm phụ trong quá trình sản xuất phomai hoặc casein ( là một loại đạm chiếm 80% trong sữa bò). Whey có nhiều trong sữa bò ( 20%, ít hơn so với casein)

Sau quá trình sản xuất phomai, whey được tách chiết và sản xuất qua các công đoạn đặc biệt để trở thành bột whey protein phân phối ra thị trường. Bột Whey protein thường vẫn giữ được màu vàng nhạt nguyên chất của váng sữa. Tuy nhiên hương vị của nó nhạt, hơi tanh, khá khó uống, nên trong quá trình sản xuất, bột whey thường được trộn thêm với các loại bột socola, vani, dâu,… tạo thành các sản phẩm bột sữa whey nhiều hương vị đa dạng cho người dùng lựa chọn.

Có rất nhiều thương hiệu sản xuất Whey protein với các thành phần và hương vị khác nhau. Nhiều loại bột whey được bổ sung thêm đường để tăng vị ngọt và dễ uống. Điều này không được khuyến khích đối với các chế độ ăn kiêng đường, hạn chế ngọt, hạn chế nạp thêm năng lượng từ đường. Vì thế, bạn có thể đọc kỹ thông tin sản phẩm để chọn mua được sản phẩm phù hợp.

Các loại Whey protein

Dựa trên cách xử lý, whey thu được sau khi sản xuất phomai hoặc casein sẽ được sản xuất thành các loại:

• Whey protein cô đặc (concentrate): Đây là loại whey tự nhiên nhất vì ít trải qua các công đoạn xử lý tạp chất và chế biến. Vì thế, trong Whey protein concentrate có chứa ít lactose (đường sữa), tinh bột và chất béo nữa. Tuy nhiên, lượng protein vẫn cực kỳ dồi dào: 70-80%. 
• Whey protein tinh khiết (Isolate): Đây là loại whey được xử lý và loại bỏ tạp chất kỹ càng hơn Whey Concentrate. Whey Isolate có chứa đến 90% thành phần sản phẩm là protein, và chứa rất ít hoặc gần như không chứa lactose, carb hay fat. 
• Whey protein thủy phân (Hydrolyzed): Đây không phải là một loại whey protein mới, nó chỉ là sản phẩm thủy phân của Whey Isolate mà thôi. Sau quá trình thủy phân thì các phân tử protein càng được phân tách với kích thước siêu nhỏ. Nhờ đó, Whey Hydrolyzed có tốc độ thẩm thấu vào cơ thể nhanh nhất trong 3 loại whey. Lượng protein cung cấp cực nhiều, không tạp chất, đường, nhưng loại whey này có thể làm tăng mức insulin trong cơ thể 28-43% so với whey tinh khiết. So với Whey concentrate với mức giá tương đối dễ mua, Whey isolate có mức giá trung bình thì Whey Hydrolyzed có giá cao nhất.

3 loại whey với các thành phần, thời gian được cơ thể hấp thu và giá thành cũng khác nhau là những lựa chọn phong phú cho khách hàng. Nếu bạn ưa chuộng sản phẩm có hương vị dễ uống và giá thành vừa phải thì Whey Concentrate là gợi ý lý tưởng cho bạn. Ngoài ra, nếu muốn dùng sản phẩm tinh khiết hơn, cung cấp protein nhiều và tập trung hơn cho cơ bắp thì Whey Isolate hoặc Hydrolyzed là tốt nhất.

Công dụng của Whey protein

Protein là nền tảng cấu tạo nên cơ thể sống với những chức năng vô cùng quan trọng như: cấu trúc tế bào, cấu trúc cơ bắp, tham gia vận chuyển dưỡng chất trong cơ thể, xây dựng bạch cầu – xây dựng sức đề kháng, cân bằng pH, cân bằng năng lượng cho cơ thể,…

Về cấu tạo hóa học, protein là chuỗi phức tạp gồm các acid amin liên kết với nhau bằng các liên kết peptid. Có nhiều loại protein trong cơ thể, nguyên nhân là có nhiều trình tự sắp xếp các chuỗi acid amin khác nhau. Trong tự nhiên có khoảng 20 acid amin, trong đó, đối với cơ thể, có 9 acid amin thiết yếu – là loại acid amin cơ thể không thể tự tổng hợp được mà phải bổ sung nhờ thực phẩm.

Cung cấp protein nhiều và dễ chuyển hóa

Whey protein Concentrate, Isolate hay Hydrolyzed đều chứa đủ 9 loại acid amin này. Vì thế, bột Whey protein là nguồn tài nguyên dồi dào để xây dựng protein cho cơ thể. Trong đó, 2 loại acid amin đặc biệt quan trọng là leucine – acid amin đồng hóa (thúc đẩy tăng trưởng), và cysteine – giúp tăng mức độ chất chống oxy hóa của tế bào đều chứa rất nhiều trong bột đạm whey.

Whey protein giúp xây dựng cơ bắp hiệu quả. Những người thường xuyên luyện tập, cơ bắp luôn đòi hỏi phải vận động mạnh thường xuyên, nên dễ bị đuối sức, yếu đi hoặc tổn thương nếu không được cung cấp đủ protein để phục hồi và nuôi dưỡng. Whey protein là sản phẩm giàu protein dung nạp cho cơ thể qua đường uống, tốc độ hấp thu và chuyển hóa cực kỳ nhanh, nhờ đó có thể rút ngắn thời gian phục hồi cơ bắp.

Các liên kết acid amin là một trong những liên kết hóa học phức tạp và bền chặt nhất so với các liên kết của các phân tử carbohydrate. Ưu tiên cung cấp protein hơn tinh bột có khả năng giảm cảm giác thèm ăn của bạn xuống 60% nhưng vẫn đảm bảo năng lượng dồi dào cho cơ thể hoạt động.

Tốt cho hệ miễn dịch

Whey protein không chỉ tập trung vào hỗ trợ xây dựng cơ bắp và cung cấp năng lượng, sản phẩm này còn đồng thời chứa Lactoferrin – một chất đạm cực tốt cho hệ miễn dịch. 

Lactoferrin có khả năng liên kết và vận chuyển sắt tự do trong máu đến các tế bào để nuôi cơ thể, điều này ngăn chặn sự tăng sinh của vi khuẩn có hại. Những loại vi khuẩn này vốn sống phụ thuộc vào sắt, không đủ lượng sắt sẽ không có điều kiện phát triển.

Ngoài ra, Lactoferrin Liên kết với glycosaminoglycans (chuỗi glucid gồm những phân tử đường đơn), trên màng tế bào, ngăn chặn virus (adenovirus, enterovirus…) xâm nhập vào tế bào.

Nhờ bổ sung loại đạm Lactoferrin mà whey protein có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, kháng viêm, ngừa khuẩn, tăng khả năng phục hồi tổn thương của tế bào cực kỳ hiệu quả.

Ngoài Lactoferrin, Whey protein cũng chứa immunoglobulin có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể để giảm nguy cơ nhiễm trùng ở những người suy giảm miễn dịch.

Ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt

Trong bột đạm Whey còn có chứa β-lactoglobulin. Theo các nghiên cứu, nó có khả năng liên kết với sắt qua màng tế bào, nhờ đó tăng khả năng thất thoát, thiếu hụt sắt, ngăn ngừa được bệnh thiếu máu.

Ngừa ung thư

Whey protein có chứa thành phần alpha-lactalbumin. Đây là chất có khả năng chuyển hóa thành chất chống ung thư sau khi được dung nạp vào cơ thể, đồng thời hỗ trợ cho hoạt động của hệ tiêu hóa.

Một số lợi ích sức khỏe khác

Bổ sung Whey protein với mục đích xây dựng nền tảng miễn dịch mạnh khỏe, những lợi ích sức khỏe khác cũng đồng thời được phát huy như: phòng ngừa các bệnh về huyết áp, đường huyết, trầm cảm, mệt mỏi, viêm gan, loãng xương,…

Cách dùng Whey protein khoa học và hiệu quả

Dù là một người tập luyện và vận động cường độ cao liên tục, nếu chế độ dinh dưỡng hằng ngày của bạn đầy đủ và hoàn hảo thì việc bổ sung Whey protein sẽ dễ gây dư thừa protein. Dựa trên chỉ số năng lượng BMR và TDEE, bạn có thể dễ dàng biết cơ thể mình có thực sự cần Whey protein hay không.

Whey protein chỉ là một dạng thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung dưỡng chất, nó hoàn toàn không thể thay thế những thực phẩm tự nhiên giàu đạm trong các bữa ăn hằng ngày. Nếu kéo dài thói quen sử dụng Whey protein mà không ăn uống đầy đủ sẽ khiến cơ thể bạn bị mất cân bằng dưỡng chất.

Khi dùng Whey protein, bạn cần giảm lượng đạm trong các món ăn hằng ngày để đảm bảo protein bạn nạp vào cơ thể luôn ở mức đầy đủ và an toàn theo các chỉ số năng lượng mà bạn đã tính. Dư thừa protein dễ gây các tác dụng phụ liên quan đến tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy, buồn nôn,…) hoặc chuột rút cơ.

Whey protein có chứa các thành phần từ sữa. Những người có cơ địa dị ứng với sữa cần cân nhắc trước khi dùng.

Bột đạm whey là sản phẩm an toàn và cực kỳ tiện lợi nếu được sử dụng một cách khoa học. Whey nên uống tốt nhất vào sau buổi tập để đẩy nhanh tốc độ phục hồi cơ bắp và bổ sung năng lượng ngay lập tức cho cơ thể. Ngoài ra, sữa whey cũng là một phần của bữa ăn sáng hoàn hảo khi kết hợp thêm với trái cây, bánh mì ngũ cốc.

Whey protein loại Isolate hoặc Hydrolyzed có thể được trộn chung với sữa chua, ngũ cốc, sinh tố,… để dễ ăn hơn và mang lại cho món ăn nguồn dưỡng chất dồi dào hơn.

Sử dụng Whey protein là cách bổ sung đạm nhanh chóng, tiện lợi và an toàn cho những người thường xuyên vận động cường độ cao hoặc những người suy dinh dưỡng, kém ăn, cần bổ sung đạm. Tham khảo kỹ thông tin trước khi sử dụng đồng thời có cách sử dụng khoa học, hợp lý để Whey protein có thể phát huy công dụng triệt để.